Anh Thảo hơ tay trên đống lửa, tươi cười nhìn “tứ hổ”, vui vẻ nói:
– Nhân tiện các cậu về đủ, tôi phổ biến một việc, ta làm luôn, khỏi phải họp mất một buổi. Vừa qua, ta tóm được mấy thằng đặc vụ: Vàng Chúng Dình, Giàng Chỉnh Mìn, Vàng Mí Va… Bạn khoái lắm. Bạn có tặng ta một phần thưởng quý gì đó, tôi cũng chưa biết là cái gì. Bạn mời một đoàn gồm các lực lượng tiễu phỉ sang tham quan và lĩnh phần thưởng. Anh em ta được cử một người. Các cậu chọn đi!
Mấy tiếng bàn nhau khe khẽ:
– Chà, hay quá nhỉ! Được thăm Bắc Kinh, Thiên An Môn, Vạn Lý Trường Thành… tuyệt quá
nhỉ!
– Được sang Côn Minh xem nơi thằng Voòng Diu Số, thị Thuận, thằng Quả họp bàn thì sướng quá. Cái thằng Số đểu thật, toàn xúi Hoàng, Dương đánh nhau để kiếm lời nhỉ!
Anh Thảo giục:
– Thôi, bầu đi nào, tán mãi.
Việc bình bầu tưởng loáng cái là xong, ai ngờ đâm ra “hắc búa”. Đăng gấp quyển “toán học” lại, ngước lên nói:
– Nói chung, trong chiến dịch này anh em đều cố gắng. Đồng chí Kim, Lạc lăn lộn ở nhiều nơi, bắt Lùng, kéo được Ly, Páo về. Nhưng tôi thấy anh Nghĩa vào hang bắt thằng Dình nguy hiểm nhất. Vậy ta nên cử anh Nghĩa đi!
Kim, Lạc cùng reo lên:
– Đúng quá, anh Nghĩa!
Nghĩa rút cái píp khỏi miệng:
– Tôi thấy thế này, dẫu sao tôi cũng ở nghề trinh sát lâu rồi. Làm được như thế thì đáng kể gì. Hai đồng chí Kim, Lạc trẻ, mới làm trinh sát mà tiến nhanh, thu kết quả tốt. Ta cần phải chú trọng đến lớp trẻ… Hơn nữa, điều này là quyết định, tôi từ Khu về, ở đây cũng chỉ một vài năm thôi. Còn các đồng chí là chủ ở đây, bám trụ cái đất “U tì quốc” này cả đời người. Ta nên cử một trong hai đồng chí ấy đi!
Kim, Lạc xin rút. Người nọ đùn cho người kia mãi. Anh Thảo thấy các chiến sĩ nói đều có lý, chưa biết nói sao.
Lạc xin phát biểu:
– Theo tôi, có được kết quả vừa qua, do anh em một phần, nhưng chủ yếu là nhờ sự lãnh đạo sát sao. Anh Thảo đi sâu đi sát anh em, chỉ huy cụ thể. Vậy đề nghị anh Thảo đại diện cho anh em đi…
Anh Thảo xua tay:
– Các cậu trực tiếp nằm ở các bản làng, gian khổ, khó khăn, đổ mồ hôi xương máu nhiều, tôi là người chỉ huy chung, ngồi ở huyện “chỉ tay năm ngón” chứ có gì. Bầu tôi, danh sách gửi lên Khu, Bộ. Tưởng tôi lấy quyền lãnh đạo bắt chiến sĩ bầu cho mình, cướp công của anh em, “các cụ” đì cho một trận nên thân ấy chứ! Bầu bán kiểu ấy chướng lắm! Chướng lắm!
Để tôi xin ý kiến Tỉnh ủy, Bộ, rồi quyết định sau. Cử người trong số các cậu là được rồi. Nói xong, anh Thảo xem đồng hồ, sốt ruột:
– Cậu Lâm hẹn cùng ta đi Cắn Tỷ, mà mãi không thấy sang nhỉ. Hay lại trục trặc gì rồi. Chắc Tỉnh đội không có xe lên đón?
Kim lắc đầu:
– Xe Tỉnh đội thiếu gì anh! Chỉ có công an mình là nghèo, toàn cuốc bộ, nhếch nhác quá, chứ bên quân sự người ta oai lắm.
– Mình nghèo, điều đó có, nhưng không phải là lý do chính. Mà mình đi đâu cũng phải kín đáo, bí mật, không thể rầm rộ như bên quân sự được.
Anh Thảo dừng lại cời cời thanh củi cho cháy to hơn rồi tiếp:
– Đợt này về Cắn Tỷ, cậu Kim phải bám sát xem thằng Ân phát biểu thế nào? Nó vờ ca ngợi hợp tác xã hay là trắng trợn ngăn cản bà con, để họ không vào hợp tác. Chà, chúng còn chễm chệ ngồi đấy, anh em mình còn vất vả đây. “Chơi” với bọn này, nếu không có bản lĩnh người Cộng sản thì cũng xin “quy giáo lai hàng” mất thôi.
Ngừng một chút, ông quay sang Nghĩa:
– Cậu về Hà Nội chú ý xem cô Hội và Chi ăn ở thế nào, có đầm ấm, hạnh phúc không? Cố gắng cứu thằng Thất, con Hải của cô, đừng để cho mụ Síu, mụ Thuận tiêm nhiễm tư tưởng phản động và lối ăn chơi xa hoa, trụy lạc cho chúng…
Có tiếng bước chân, Mã Chính Lâm đi vào, lắc đầu:
– Xin báo các anh một tin buồn. Sau mấy trận mưa lớn vừa qua, đường ô tô bị sạt nhiều đoạn. Sửa xong cũng mất dăm hôm. Các anh chờ xe hay là đi luôn?
Anh Thảo nhìn Kim, Nghĩa dò hỏi:
Kim quả quyết:
– Không thể chậm được anh ạ, chậm hỏng mất việc, chúng tôi đi bộ cũng được.
Lâm tươi hẳn lên:
– Nếu thế ta đi ngựa. Bên các anh thiếu, lấy ở bên tôi. Tôi cũng cần xem gấp việc tuyển nghĩa vụ quân sự đợt này thế nào, không thể trì hoãn được.
Sáng hôm sau anh Thảo chia tay các chiến sĩ. Anh và Đăng sang Mèo Vạc dự hội nghị công an xã. Lạc trở lại Phú Lúng tiếp tục giáo dục số phỉ của Páo đã về. Kim, Nghĩa cùng Lâm đi Cắn Tỷ.
Nghĩa, Kim, Lâm cùng một số chiến sĩ của huyện đội phóng ngựa lên đường. Tối hôm ấy đoàn dừng chân nghỉ ở nhà một người dân tại Lao Pa Chải, ngang dốc Pa Pao, gần chỗ Giàng Páo hy sinh.
Vừa bước vào ngõ, các anh gặp một người đàn ông Mèo, trạc 50 tuổi, đi ra. Trông thấy Mã Chính Lâm, ông đã kính nể, lại thấy Nghĩa oai vệ quá, “Mã tráng sĩ” còn phải đi theo hộ vệ, chắc là quan to, ông vội chắp hai tay, cúi gập người vái một vái rồi đón cương ngựa trong tay anh, dắt vào tàu.
Ở trong nhà, các anh thấy một thanh niên, bưng một âu cháo gà, lách vào buồng rồi ra tươi cười khoe:
– Này, cán bộ này, vợ tao đẻ con trai rồi… Tao ơn cán bộ chúng mày lắm!
– Chúng tôi làm gì mà anh ơn?
– Trước đây tao ở nhà, vừa cưới vợ xong thì thằng Vàng Chỉn Cáo bắt tao theo phỉ. Không theo thì nó giết. Theo rồi sợ chúng mày giết. Một lần, thằng Cáo bắt tao giết một đứa con gái, nhưng nó lại có mang, tao không giết. Từ đó Cáo bảo tao là thằng hèn, không xứng đáng là người Mèo, định giết tao. Lúc ấy, nhờ chúng mày bắt thằng Cáo, tao mới được về nhà. Giờ mới được đứa con trai, khoái lắm!
Nghĩa “à” lên một tiếng, nói với Kim, Lâm:
– Phần thưởng cao quý nhất của chúng mình đấy!
*
Trưa hôm sau, đoàn tới Cổng Trời. Trong cổng, một đám nam nữ thanh niên rất trẻ, người nào cũng chỉ trạc 19, 20 tuổi, mặt mũi đỏ gay, đang ngồi thở. Mấy cô gái dùng nón quạt lia lịa. Thấy các anh, súng ống gọn gàng, mặc quần áo ka-ki, họ tưởng tất cả là bộ đội, vui vẻ bắt chuyện.
– Các anh từ Đồng Văn về à? – Một cô gái hỏi, miệng chúm chím cười. Kim đon đả:
– Đúng còn các cô cậu từ đâu lên đấy?
Một thanh niên vui vẻ:
– Chúng tôi là giáo viên, vừa tốt nghiệp xong. Bộ phân công lên Đồng Văn dạy học. Đi ô tô đến Quản Bạ, chờ mấy hôm liền, đường hỏng, không có ô tô, chúng tôi rủ nhau đi bộ qua đây.
Nhân tiện tham quan Cổng Trời một thể. Sau này khó có dịp qua. Người ta bảo, về Hà Giang mà chưa đến Cổng Trời thì coi như chưa đến Hà Giang.
Cô gái cất giọng than vãn:
– Đường với xá, cheo leo quá. Em ngồi trên xe mà cứ chóng mặt, đến khiếp. Ở trên ấy yên ổn chưa các anh? Nghe nói bọn phỉ giết người như ngóe, eo ơi, hết hồn…
Anh thanh niên cười:
– Nghe chuyện bọn phỉ rán mỡ, ăn gan người, các cô hãi lắm. Rồi ở trường, đêm đêm ra ngoài, khéo phải nhờ chúng tôi… cõng…
Cô gái nguýt người thanh niên:
– Là thầy giáo rồi mà cứ tưởng còn học sinh. Bất lịch sự… Mọi người cùng phá lên cười. Anh thanh niên lại hỏi:
– Các anh thấy ở trên ấy, việc học tập của các em và bà con thế nào?
Lâm nói luôn:
– Việc học hành của các em gay go lắm. Em nào đi học được Nhà nước cung cấp đầy đủ bút, mực, sách vở, có em được nuôi hoàn toàn. Thế mà nhiều gia đình tiếc việc, chưa thấy ích lợi của việc học, không cho các em đi. Còn việc học bổ túc thì, mỗi người đi học, đầu khóa được phát một bộ quần áo tả-pú (con gái phát váy áo) trị giá ba, bốn mươi đồng, mỗi tối được lĩnh bảy hào, thế mà nhiều người cũng chưa chịu đi học. Các thầy, các cô vất vả lắm. Các thầy cô đem được chữ đến cho đồng bào Mèo, thật anh hùng đấy!
– Lạ nhỉ? – Cô gái băn khoăn. Một thanh niên hỏi:
– Trên ấy còn nhiều chuyện lạ lắm phải không các anh?
– Có gì lạ nữa đâu?
Người thanh niên không tin:
– Tôi nghe bà con nói trên này có nhiều chuyện lạ lắm. Người mang tên “Chí Trung”, nguyện trung thành với cách mạng thì làm phản. Người mang danh “Chí Ân” thì vô ơn bội nghĩa với quê hương anh em mình. Người có tên là “Tiền Vàng” thì chết vì tiền và vàng… Còn cán bộ ta cũng lạ. Người mã phu của vua Mèo trước thì nay thay “vua” làm chủ tịch huyện. Bộ đội các anh cũng thế, bắt được cả thằng Tổng tư lệnh phỉ, gián điệp từ Đài Loan về, biến nó từ “Hữu Tài” thành “bất tài”. Thế mà các anh bảo không có chuyện lạ, thật “bụt nhà không thiêng”.
Nghĩa bấm Kim, Lâm. Các anh cùng cười rồi lên ngựa.
Mã Chính Lâm đưa mắt nhìn khoảng rừng núi trùng điệp. Một đám mây bồng bềnh trôi qua.
Những đỉnh núi cao, nhọn như mũi mác, ngâm trong dòng nắng sánh vàng như mật ong.
Đồng Văn 7-1974,
Hà Nội 10-1975
NGÔN VĨNH
😍😍Nếu bạn thấy nội dung này có giá trị, hãy mời bần đạo một ly cà phê nhé!😍😍
